Orwell Group
In een wereld waar technologie steeds verder doordringt in ons dagelijks leven, worden innovatieve oplossingen vaak voorgesteld als antwoord op complexe sociale kwesties. Een dergelijke oplossing wordt voorgesteld in ons toekomstplan voor 2084, waarbij alcoholgebruikers bewuster worden gemaakt van hun alcoholinname door middel van een armband en een app. Dit plan, hoewel goedbedoeld, roept echter tal van ethische vraagstukken op die niet over het hoofd mogen worden gezien. In deze analyse zullen we de ethische overwegingen van ons toekomstplan onder de loep nemen waarbij we zowel de potentiële voordelen als de mogelijke risico’s belichten.
Wat is ons toekomstplan?
In 2084 wordt een nieuwe wet uitgebracht met als bedoeling: studenten bewuster laten omgaan met alcohol. Via een armband, genaamd de SipSafe armband, wordt het alcoholpercentage in het bloed gemeten. Vervolgens verzamelt AI al die data, daar horen ook lichaamsgewicht, lengte, leeftijd, geslacht, spier-en vetmassa bij, om de ideale alcoholinname op te stellen. In mensentaal betekent dat dus dat gebruikers op basis van hun gegevens gepersonaliseerd advies krijgen over hoeveel drankjes ze gemiddeld kunnen drinken en wat elk extra drankje met het lichaam doet. De armband werkt met een app, waarin extra gegevens ingevuld kunnen worden, om het advies nog gepersonaliseerder te maken. De app is bovendien ook verbonden met het persoonlijke gezondheidsdossier van de gebruiker. Dat dossier kan ook door dokters bekeken en gewijzigd worden. De app zelf bevat enkel de meest cruciale informatie om de persoonlijke ideale alcoholinname te genereren.
Hoe werkt het?
Elke feestganger krijgt aan de ingang van de Overpoort een herbruikbare armband en verbindt die met de app. De app genereert op basis van persoonlijke gegevens, zoals lichaamsgewicht, lengte, leeftijd, spier-en vetmassa het maximaal aantal drankjes dat die persoon mag drinken vooraleer het drastische gevolgen heeft voor diens gezondheid. Wanneer de feestganger een drankje aan de bar wilt bestellen moet deze zijn armband scannen aan een van de scanapparaten. Het barpersoneel krijgt dan een kleurencode te zien, deze zal beslissen in welke kleurenzone de gebruiker is en of die al dan niet nog alcohol mag consumeren.
GROEN betekent dat het alcoholniveau nog laag genoeg is en dat de gebruiker nog alcoholische dranken mag benuttigen. ORANJE betekent dat de gebruiker nog alcohol mag drinken, maar met mate. ROOD betekent dat er geen alcoholische drankjes meer verkocht mogen worden aan de gebruiker.
Bij dit toekomstplan komen veel ethische vraagtekens tevoorschijn.
Zorgt een app die je dranklimiet berekent niet voor misbruik? Hoe kan deze technologie van invloed zijn op sociale normen rondom alcoholgebruik? Kan het leiden tot een verandering in houding ten opzichte van drinken, positief of negatief?
Dat kan altijd, er zijn verschillende risico’s verbonden aan dit idee, zoals dat er bij enkel ander idee mogelijke risico’s zijn. Doordat mensen hun alcohollimiet kunnen zien, is er de mogelijkheid dat ze er een competitie van maken en mekaar of zichzelf uitdagen om zo veel mogelijk te drinken om snel hun limiet te bereiken. Dan krijgt men dus het omgekeerde effect van waar de app voor staat.
Is het ethisch verantwoord om zulke persoonlijke gegevens, inclusief gezondheidsinformatie, te verzamelen en te delen met een AI-systeem en mogelijk ook met medische professionals?
Het systeem is hetzelfde als het online systeem van bijvoorbeeld de Federale Overheid en MijnGezondheid.be. Gebruikers geven automatisch toestemming voor het delen van hun medisch dossier, net zoals ze dat bij artsen ook doen, tenzij ze expliciet hun toestemming intrekken. Wij hebben de kans op hacking verkleind door kleine datanetwerken te ontwikkelen in elke armband in plaats van alles in één groot datanetwerk te plaatsen. De armbanden worden bij het verlaten van de Overpoort naar een verzamelpunt gebracht en vervolgens wordt alle data van de bandjes gewist. De persoonlijke data is wel bij elke gebruiker te vinden op de app.
Kunnen we er zeker van zijn dat alle gebruikers van de armband en de bijbehorende app volledig begrijpen en instemmen met het verzamelen en gebruiken van hun gegevens voor deze doeleinden? Is er een risico op dwang of onbedoelde druk om de armband te gebruiken?
Het is cruciaal dat gebruikers volledig begrijpen wat er met hun gegevens gebeurt en vrijwillig instemmen met het gebruik ervan. Er moet worden gewaakt voor mogelijke vormen van dwang of ongewenste invloed die de autonomie van gebruikers kunnen ondermijnen. Aangezien het gebruik van de armbanden en app in de volledige Overpoort-zone wettelijk verplicht wordt, heeft de gebruiker de keuze om al dan niet in de Overpoort te feesten. De verplichting kan verkeerd worden opgevat door bepaalde gebruikers, maar de hoofdreden voor dit project is wel de veiligheid van alcoholgebruikers verzekeren. Wel gaan feesten betekent, de armband dragen en app gebruiken. De armband niet willen dragen noch de app willen gebruiken, betekent dat je de Overpoort niet binnenmag.
Is de armband en de bijbehorende app toegankelijk voor iedereen, ongeacht socio-economische achtergrond of technologische vaardigheden? Is er een risico op het vergroten van ongelijkheden in gezondheidszorg?
De armband is toegankelijk voor alle feestgangers die de Overpoort willen betreden én de armband en app op een correcte manier gebruiken. Hun toestemming om het persoonlijk dossier te delen met de app en medisch personeel, is vereist. De armbanden worden door de Stad Gent geleverd en gesponsord in coöperatie met de Gentse bars en cafe’s die gelegen zijn in de Overpoort. De armbanden worden elke avond en/of nacht verzameld in een verzamelpunt en de daaropstaande data wordt vervolgens van elke armband gewist. De armbandjes worden de volgende avond opnieuw gebruikt met dezelfde functie.
Het toekomstplan om studenten bewuster te maken van hun alcoholinname door middel van een armband en app brengt zowel ethische uitdagingen als potentiële voordelen met zich mee. Hoewel het plan kan bijdragen aan bewustwording en veiligheid, moeten er strenge maatregelen worden genomen om privacy te waarborgen, toestemming te verzekeren en ongelijkheden te voorkomen. Het is van cruciaal belang om de impact van deze technologie op sociale normen en individueel gedrag zorgvuldig te monitoren en bij te sturen waar nodig, met het oog op het bevorderen van een gezondere en inclusievere omgeving.
(2024, 02 14). Illustraties opgehaald met ai: https://chat.openai.com/